Hệ thống báo cháy được thiết kế với mục tiêu phát hiện kịp thời các nguy cơ như hoả hoạn, khói, lửa, khí gas hoặc khí carbon monoxide, từ đó giúp bảo đảm an toàn và đưa ra cơ hội sơ tán kịp thời. Khả năng phát hiện sớm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tính mạng và tài sản, đồng thời cung cấp thời gian đáng quý cho đội ngũ cứu hỏa để phản ứng kịp thời khi tình huống cháy nổ hoặc nguy hiểm do khí độc còn ở mức nhỏ.
Hệ thống báo cháy là gì?
Hệ thống báo cháy (fire alarm system) được thiết kế nhằm đưa ra cảnh báo khẩn cấp, giúp chúng ta có thể tổ chức hành động bảo vệ bản thân, gia đình, nhân viên và mọi người. Cơ chế hoạt động của hệ thống bao gồm phát hiện các tình huống như đám cháy, đám khói, sự gia tăng nhiệt độ đột ngột, rò rỉ khí độc, khí gas và khí carbon monoxide.
Khi phát hiện các tình huống nguy hiểm, hệ thống sẽ kích hoạt cơ chế cảnh báo, bao gồm sự kích động của còi hú, đèn chớp và tự động thực hiện cuộc gọi khẩn cấp. Nhờ vào các phương tiện cảnh báo này, mọi người trong khu vực sẽ nhận biết được nguy cơ đang diễn ra và nhanh chóng thực hiện các biện pháp an toàn cần thiết để đối phó với tình huống khẩn cấp một cách hiệu quả.
Các loại hệ thống báo cháy tự động hiện nay
Các hệ thống báo cháy thủ công ngày nay đã trở nên lỗi thời và hầu như không còn được sử dụng, chủ yếu do hạn chế của chúng đòi hỏi phải có người túc trực 24/24 để bấm nút báo cháy khi phát hiện đám cháy. Thay vào đó, hệ thống báo cháy tự động (automatic fire alarm system) đã trở thành xu hướng chủ đạo.
Hệ thống báo cháy tự động có thể được chia làm 4 loại chính như sau:
- Hệ thống báo cháy thông thường (Conventional fire alarm system): Loại hệ thống này sử dụng các vùng thông thường để định vị nguyên nhân báo động. Khi có tín hiệu báo động, hệ thống chỉ xác định được khu vực tổng quát, không xác định chính xác vị trí chi tiết. Dù vậy, đây vẫn là một lựa chọn phổ biến trong các công trình nhỏ hoặc dân dụng.
- Hệ thống báo cháy địa chỉ (Addressable fire alarm system): Hệ thống này cho phép xác định chính xác vị trí cụ thể của cảm biến đang phát hiện tín hiệu báo động. Mỗi đầu dò và thiết bị báo động được gán một địa chỉ riêng biệt, giúp tăng khả năng xử lý và giám sát hiệu quả hơn. Hệ thống báo cháy Hochiki là một trong những hệ thống địa chỉ chất lượng với nhiều đánh giá cao từ người sử dụng.
- Hệ thống báo cháy thông minh (Intelligent fire alarm system): Hệ thống thông minh này sử dụng công nghệ tiên tiến và tích hợp nhiều chức năng thông minh. Nó có khả năng tự động phân tích dữ liệu, xác định độ tin cậy và giảm thiểu tối đa số lượng báo cháy giả, đồng thời cung cấp thông tin chi tiết và sự kiện cho người quản lý.
- Hệ thống báo cháy không dây (Wireless fire alarm system): Hệ thống này giảm thiểu việc đấu nối dây, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí lắp đặt. Các đầu dò và thiết bị báo động không cần đấu nối dây trực tiếp với trung tâm, mà sử dụng sóng radio hoặc công nghệ không dây để truyền tải dữ liệu.
Trên đây là những điểm sơ bộ giúp bạn hiểu thêm hệ thống báo cháy là gì, Nhờ sự tiến bộ trong công nghệ và tính năng ưu việt, hệ thống báo cháy tự động đã trở thành lựa chọn hàng đầu trong việc bảo vệ cháy nổ và đảm bảo an toàn cho cộng đồng và công trình.
So sánh với thiết bị báo cháy độc lập
Thiết bị báo cháy độc lập
- Những thiết bị báo cháy mà chúng ta đang thảo luận là các báo cháy hoạt động độc lập, được cài đặt tại chỗ và không kết nối với bộ báo cháy trung tâm.
- Các thiết bị này phát tín hiệu báo cháy tại chỗ bằng âm thanh, thường tích hợp còi hú nhỏ bên trong, và hoạt động bằng pin tích hợp, không sử dụng module quay số khẩn cấp (không gắn SIM).
- Mặc dù có thể phát hiện báo cháy tại chỗ, nhưng khả năng kiểm soát từ xa và giám sát tình trạng hoạt động của các thiết bị này là hạn chế. Chúng không thể xác định vùng đang gặp nguy hiểm cháy nổ khi được lắp đặt nhiều thiết bị.
- Tính tin cậy của các thiết bị này thấp hơn so với hệ thống báo cháy chuyên dụng, và tính năng mở rộng cũng kém khi lắp đặt nhiều thiết bị mà chúng không liên kết được với nhau.
- Các ứng dụng thích hợp cho loại báo cháy này là trong các nhu cầu báo cháy, báo khói nhỏ, đòi hỏi số lượng ít, như gia đình, văn phòng nhỏ. Đây là giải pháp thích hợp cho những trường hợp cần lắp đặt thiết bị báo cháy giá rẻ, tính năng đơn giản và không yêu cầu độ ổn định cao.
Hệ thống báo cháy tự động
- Hệ thống báo cháy được thiết kế kỹ thuật với các thành phần như đầu dò báo cháy kết nối tới bộ báo cháy trung tâm và các còi báo cháy đầu ra.
- Các còi báo cháy có công suất lớn và được kết hợp với đèn báo cháy, giúp phát hiện tín hiệu báo cháy một cách hiệu quả. Đồng thời, hệ thống cũng có khả năng quay số khẩn cấp đến lực lượng chức năng hoặc những người có trách nhiệm để ứng phó nhanh chóng với tình huống hoả hoạn.
- Hệ thống này có thể được điều khiển từ xa thông qua laptop hoặc điện thoại di động. Hệ thống báo cháy địa chỉ cung cấp khả năng xác định chính xác vị trí xảy ra cháy nổ hoặc hoả hoạn, giúp tăng cường khả năng ứng phó kịp thời và giảm thiểu thiệt hại.
- Điểm mạnh của hệ thống là độ tin cậy cao, hoạt động ổn định và hạn chế các tình huống báo cháy giả không thực tế.
- Hệ thống cũng giám sát tình trạng hoạt động của các đầu dò báo cháy/khói, giúp cập nhật thông tin về tình trạng hư hỏng hoặc cần thay thế, và đảm bảo đầu dò được vệ sinh đều đặn.
- Tính năng đa dạng của hệ thống cho phép mở rộng một cách linh hoạt, kết nối nhiều trung tâm báo cháy lại với nhau, tạo thành hệ thống báo cháy toàn diện.
- Với sự ứng dụng rộng rãi, hệ thống báo cháy này phù hợp cho mọi nhu cầu, từ công ty, văn phòng, trung tâm thương mại, toà nhà, khu dân cư đến việc lắp đặt thiết bị báo cháy cho gia đình. Hệ thống cũng có khả năng kết nối với các thiết bị chống trộm, cung cấp một giải pháp an ninh toàn diện và hiệu quả.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống báo cháy tự động
Cấu tạo hệ thống báo cháy
Hệ thống báo cháy tự động được cấu tạo từ ba thành phần chính: Trung tâm báo cháy, Cảm biến đầu vào và Thiết bị cảnh báo đầu ra.
- Trung tâm báo cháy: Trung tâm báo cháy địa chỉ, thường, là bộ xử lý trung tâm của hệ thống, có chức năng tiếp nhận, phân tích và xử lý tín hiệu từ các cảm biến đầu vào gửi đến. Tủ báo cháy trung tâm được thiết kế dạng tủ, tích hợp bình ắc quy dự phòng và mô-đun SIM điện thoại để thực hiện cuộc gọi khẩn cấp.
- Cảm biến (Thiết bị đầu vào – Initiating devices): Các cảm biến là hệ thống các đầu dò được gắn trong các vị trí chiến lược, nhằm phát hiện các đám cháy hoặc khói. Có nhiều loại đầu dò cảm biến như đầu dò khói, đầu dò nhiệt, đầu dò khí gas, đầu dò carbon monoxide và nút nhấn khẩn cấp. Các đầu dò cảm biến sẽ nối dây về trung tâm báo cháy để gửi tín hiệu.
- Thiết bị cảnh báo đầu ra: Thiết bị cảnh báo đầu ra bao gồm các loa, còi báo cháy, đèn chớp và mô-đun quay số khẩn cấp. Khi trung tâm báo cháy nhận được tín hiệu báo cháy từ các cảm biến hoặc nút nhấn khẩn cấp, nó sẽ phát tín hiệu đến các thiết bị báo động khẩn cấp để cảnh báo và hỗ trợ sơ tán.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống báo cháy
Các bước hoạt động của hệ thống báo cháy là gì? Bạn có thể tham khảo thông tin dưới đây
- Bước 1: Khi các cảm biến phát hiện có đám cháy, nhiệt độ gia tăng, khói hoặc khí độc, hoặc khi có người nhấn nút nhấn khẩn cấp, chúng lập tức gửi tín hiệu về tủ báo cháy trung tâm.
- Bước 2: Tủ báo cháy trung tâm (FACP) là thành phần điều khiển chính các thiết bị báo cháy. Khi nhận tín hiệu báo cháy, tủ báo cháy sẽ phát tín hiệu đến các thiết bị báo động khẩn cấp như còi, đèn chớp.
- Bước 3: Thiết bị báo động sẽ thực hiện các cảnh báo, bao gồm còi báo cháy, loa báo cháy và đèn chớp, để thông báo cho người dân sơ tán. Ngoài ra, mô-đun quay số khẩn cấp cũng sẽ thực hiện cuộc gọi cho lực lượng chức năng hoặc người có trách nhiệm để xử lý tình huống.
Vai trò của hệ thống báo cháy hiện nay
Vai trò của hệ thống báo cháy là đảm bảo sự an toàn và bảo vệ tính mạng, tài sản và môi trường khỏi nguy cơ cháy nổ và khói độc hại. hệ thống báo cháy được thiết kế để phát hiện sớm các tín hiệu báo động như đám cháy, khói, nhiệt độ cao, khí gas, hay khí carbon monoxide trong môi trường, từ đó kích hoạt cảnh báo và các biện pháp ứng cứu kịp thời.
Vai trò chính của hệ thống báo cháy bao gồm:
- Phát hiện sớm cháy và nguy cơ liên quan: hệ thống báo cháy sẽ phát hiện sớm các tín hiệu đám cháy hoặc các yếu tố nguy hiểm như khói, nhiệt độ cao, khí gas hay khí carbon monoxide trong không khí. Việc phát hiện sớm giúp tăng cơ hội ứng cứu kịp thời trước khi tình hình cháy nổ hoặc ô nhiễm trở nên nguy hiểm.
- Cảnh báo và thông báo: Khi hệ thống phát hiện tín hiệu báo động, nó sẽ kích hoạt cảnh báo thông qua các thiết bị báo động như còi, đèn chớp, loa báo cháy. Cảnh báo sẽ cung cấp cảnh báo trực tiếp cho người dân trong khu vực và nhân viên trong tòa nhà hoặc cơ sở về nguy cơ đang xảy ra, từ đó giúp họ sơ tán an toàn và nhanh chóng.
- Kích hoạt các biện pháp ứng cứu: Khi cảnh báo được kích hoạt, hệ thống báo cháy sẽ cùng lúc thông báo đến lực lượng chức năng như cơ quan cứu hỏa, cảnh sát hoặc các đơn vị cứu hộ khẩn cấp. Việc này giúp hỗ trợ phản ứng nhanh chóng và chính xác từ các đội ngũ chuyên nghiệp để kiểm soát tình hình và giải quyết sự cố.
- Giám sát hoạt động: hệ thống báo cháy còn có chức năng giám sát hoạt động của các đầu dò cảm biến và thiết bị báo động. Nó sẽ theo dõi tình trạng của hệ thống để đảm bảo rằng nó luôn hoạt động hiệu quả và đáng tin cậy, từ đó giảm thiểu rủi ro cháy nổ không mong muốn.
Trên đây là thông tin về tìm hiểu hệ thống báo cháy là gì? So sánh với thiết bị báo cháy độc lập. Tóm lại, hệ thống báo cháy là đảm bảo sự an toàn, kịp thời ứng cứu và bảo vệ tính mạng và tài sản khỏi nguy cơ cháy nổ và khói độc hại, đồng thời giúp giám sát và quản lý hiệu quả hoạt động của hệ thống.