Bình chữa cháy bột và bình chữa cháy CO₂ là những thiết bị phòng cháy chữa cháy (PCCC) phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong hộ gia đình, cơ sở kinh doanh, khu công nghiệp cũng như trên các phương tiện giao thông. Nếu không được bảo quản đúng cách, bình chữa cháy có thể suy giảm hiệu quả sử dụng, nhanh chóng hư hỏng và thậm chí tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Bài viết dưới đây của hochiki-fire.com.vn sẽ cung cấp những cách bảo quản bình chữa cháy bột và CO₂ một cách chi tiết, dựa trên các tiêu chuẩn kỹ thuật cùng khuyến nghị từ chuyên gia, nhằm đảm bảo thiết bị luôn ở trạng thái sẵn sàng hoạt động hiệu quả khi xảy ra sự cố.
Theo thống kê của Cục Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an), hiện có hơn 30% bình chữa cháy tại Việt Nam không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn do được bảo quản không đúng cách. Thực trạng này cho thấy việc nắm rõ phương pháp bảo quản phù hợp cho từng loại bình chữa cháy là yếu tố hết sức cần thiết nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng.
Tầm quan trọng của việc bảo quản bình chữa cháy đúng cách
Việc bảo quản bình chữa cháy đúng quy cách giúp thiết bị luôn trong trạng thái sẵn sàng sử dụng, đảm bảo khả năng dập tắt đám cháy hiệu quả khi sự cố xảy ra. Ngược lại, nếu bảo quản không đúng cách, bình chữa cháy có thể phát sinh nhiều vấn đề nghiêm trọng như:
- Áp suất trong bình suy giảm, khiến lực phun yếu và không đủ khả năng khống chế đám cháy.
- Bột chữa cháy bị vón cục, gây tắc nghẽn vòi phun và làm bình không thể hoạt động.
- Khí CO₂ bị rò rỉ, làm giảm đáng kể lượng chất chữa cháy cần thiết.
- Van khóa hoặc vòi phun bị kẹt, hư hỏng, dẫn đến tình trạng bình không sử dụng được khi cần.
- Vỏ bình bị rỉ sét, móp méo, ảnh hưởng đến khả năng chịu áp lực và mức độ an toàn.
Theo quy định tại Thông tư 149/2020/TT-BCA của Bộ Công an, việc kiểm tra và bảo dưỡng bình chữa cháy định kỳ là yêu cầu bắt buộc. Không tuân thủ quy định này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mà còn có thể dẫn đến vi phạm pháp luật và bị các đơn vị bảo hiểm từ chối trách nhiệm bồi thường khi xảy ra sự cố.
Phân biệt nhanh bình chữa cháy dạng bột và bình khí CO₂
Trước khi tìm hiểu cách bảo quản bình chữa cháy bột và CO₂, việc xác định các loại bình chữa cháy đang sử dụng là điều cần thiết, bởi mỗi loại có cấu tạo và đặc tính kỹ thuật khác nhau.
Đặc điểm nhận dạng bình chữa cháy bột (MFZ)
- Ký hiệu: Thường mang các mã như MFZ4, MFZ8, MFZL…
- Đồng hồ áp suất: Có đồng hồ đo áp suất nhỏ được lắp trực tiếp trên cụm van.
- Loa phun: Kích thước nhỏ, dạng thon, đường kính hẹp.
- Cơ chế hoạt động: Bên trong chứa bột chữa cháy hóa chất và khí đẩy (thường là khí Nitơ).
Đặc điểm nhận dạng bình chữa cháy khí CO₂ (MT)
- Ký hiệu: Phổ biến với các mã MT3, MT5…
- Đồng hồ áp suất: Không trang bị đồng hồ đo áp suất.
- Loa phun: Kích thước lớn, dài, dạng phễu.
- Cơ chế hoạt động: Chứa khí CO₂ được nén lỏng ở áp suất rất cao, phun ra để dập tắt đám cháy.
Điều kiện môi trường và vị trí bảo quản bình chữa cháy lý tưởng
Để đảm bảo thiết bị luôn hoạt động ổn định và an toàn, việc nắm rõ cách bảo quản bình chữa cháy bột và CO₂ theo đúng điều kiện môi trường và vị trí lắp đặt là yếu tố không thể bỏ qua. Môi trường bảo quản phù hợp không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ bình chữa cháy mà còn đảm bảo hiệu quả dập lửa tối ưu khi xảy ra sự cố.
Nhiệt độ và độ ẩm
- Bình chữa cháy bột: Nên bảo quản tại nơi khô ráo, thông thoáng, với nhiệt độ không vượt quá 50°C. Tránh đặt bình dưới ánh nắng trực tiếp, gần nguồn nhiệt cao hoặc hóa chất ăn mòn. Môi trường có độ ẩm cao có thể khiến bột chữa cháy bị hút ẩm, vón cục và làm giảm hiệu quả sử dụng.
- Bình chữa cháy CO₂: Nhiệt độ bảo quản phù hợp nằm trong khoảng từ -10°C đến 55°C. Cần tránh môi trường quá nóng gây tăng áp suất trong bình hoặc quá lạnh dẫn đến hiện tượng đông lạnh khí CO₂. Độ ẩm cao cũng nên hạn chế để không ảnh hưởng đến chất lượng và độ an toàn của bình.
Vị trí đặt bình
- Bình chữa cháy nên được bố trí tại những vị trí dễ quan sát, dễ tiếp cận, thuận tiện cho việc sử dụng trong tình huống khẩn cấp.
- Tránh đặt bình ở nơi có gió mạnh, khu vực ít người qua lại, hoặc những vị trí dễ xảy ra va đập, rung lắc mạnh.
- Đối với xe ô tô, bình chữa cháy cần được cố định chắc chắn, đặt tại vị trí dễ lấy, đồng thời tránh khu vực có nhiệt độ cao như gần động cơ hoặc nơi ánh nắng chiếu trực tiếp.
Cách bảo quản bình chữa cháy bột
Việc kiểm tra và áp dụng cách bảo quản bình chữa cháy bột định kỳ đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo bình chữa cháy bột luôn sẵn sàng hoạt động khi xảy ra sự cố.
Kiểm tra hàng tháng (kiểm tra trực quan)
- Đảm bảo bình được đặt đúng vị trí quy định, không bị che khuất và dễ dàng tiếp cận.
- Kiểm tra đồng hồ đo áp suất, kim chỉ phải nằm trong vùng màu xanh (vùng an toàn).
- Quan sát thân bình, van khóa, vòi dẫn và loa phun để phát hiện sớm các dấu hiệu ăn mòn, rỉ sét, nứt vỡ hoặc hư hỏng cơ học.
- Kiểm tra chốt hãm an toàn và tem chì niêm phong, bảo đảm còn nguyên vẹn và chưa bị tác động.
Kiểm tra và bảo dưỡng chuyên sâu định kỳ hằng năm
Công tác này cần được thực hiện bởi các đơn vị có chuyên môn, được cấp phép hoặc ủy quyền theo quy định. Quy trình bảo dưỡng bao gồm:
- Kiểm tra tổng thể hệ thống cơ khí của bình.
- Tháo bình và cân đối chiếu khối lượng bột chữa cháy còn lại so với khối lượng tiêu chuẩn ban đầu.
- Vệ sinh toàn bộ các bộ phận, đồng thời thay thế phụ tùng bị hư hỏng (nếu có).
- Nạp lại bột chữa cháy và khí đẩy đúng chủng loại, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
Kiểm tra thủy lực
Vỏ bình chữa cháy bột cần được kiểm tra thủy lực định kỳ 5 năm một lần (hoặc theo khuyến cáo của nhà sản xuất) nhằm đánh giá khả năng chịu áp lực và mức độ an toàn của vật liệu trong quá trình sử dụng.
Cách bảo quản bình chữa cháy CO₂
Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm tình trạng rò rỉ và đảm bảo bình chữa cháy CO₂ luôn đủ lượng khí cần thiết để sử dụng hiệu quả.
Kiểm tra hàng tháng (trực quan và cân trọng lượng)
- Thực hiện các bước kiểm tra trực quan trong cách bảo quản bình chữa cháy CO₂ tương tự như đối với bình chữa cháy bột, bao gồm vị trí đặt bình, tình trạng thân vỏ, van khóa, chốt hãm và tem niêm phong.
- Cân bình chữa cháy: Đây là bước bắt buộc đối với bình CO₂. Ghi nhận khối lượng thực tế và so sánh với khối lượng tiêu chuẩn ban đầu của nhà sản xuất. Trường hợp khối lượng giảm đáng kể (thường trên 10%) cho thấy khí CO₂ đã bị rò rỉ và bình cần được nạp lại.
- Kiểm tra loa phun kim loại để đảm bảo không bị tắc nghẽn, nứt vỡ hoặc hư hỏng trong quá trình sử dụng và bảo quản.
Bảo dưỡng định kỳ hằng năm và kiểm tra thủy lực
Tương tự như bình chữa cháy bột, bình chữa cháy CO₂ cần được bảo dưỡng chuyên sâu hằng năm bởi đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn. Đồng thời, vỏ bình phải được kiểm tra thủy lực định kỳ 5 năm một lần nhằm đánh giá khả năng chịu áp suất cao và đảm bảo an toàn trong suốt quá trình sử dụng. Đồng thời bạn cũng cần chú ý quy chuẩn về đặt bình chữa cháy.
Các lỗi thường gặp và biện pháp phòng ngừa khi bảo quản bình chữa cháy
Để công tác bảo quản bình chữa cháy đạt hiệu quả và đảm bảo an toàn khi sử dụng, cần đặc biệt lưu ý tránh những sai sót phổ biến dưới đây:
- Đặt bình ở vị trí khó tiếp cận: Bố trí bình sau đồ đạc, trong tủ kín hoặc phía sau cửa ra vào khiến việc tiếp cận bị chậm trễ, làm mất thời gian quý giá khi xảy ra hỏa hoạn.
- Không thực hiện kiểm tra định kỳ: Việc chỉ treo bình mang tính hình thức, không kiểm tra thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng bình bị mất áp suất, hết bột hoặc khí chữa cháy, hay hư hỏng mà không được phát hiện kịp thời.
- Nhầm lẫn bình đã qua sử dụng: Mọi bình chữa cháy đã được kích hoạt, dù chỉ sử dụng một phần nhỏ, đều phải được tách riêng và gửi đi nạp lại ngay. Điều này nhằm tránh nhầm lẫn và đảm bảo an toàn trong tình huống khẩn cấp.
- Bỏ qua thời hạn sử dụng của vỏ bình: Vỏ bình chữa cháy có tuổi thọ giới hạn. Sau mỗi chu kỳ kiểm tra thủy lực 5 năm hoặc theo khuyến cáo của nhà sản xuất (thông thường không quá 20 năm), vỏ bình cần được thay thế để đảm bảo khả năng chịu áp lực và an toàn khi vận hành.
FAQs- Câu hỏi liên quan đến cách bảo quản bình chữa cháy bột và CO₂
- Bình chữa cháy bột có thể sử dụng qua bao nhiêu năm? Bình chữa cháy bột có hạn sử dụng từ 5 đến 10 năm, tuy nhiên cần kiểm tra định kỳ 3 tháng/lần. Khi kim đồng hồ áp suất chỉ về vạch đỏ, phải mang bình đi nạp lại.
- Bảo quản bình chữa cháy trong xe ô tô cần lưu ý gì? Bình cần được đặt ở nơi dễ thấy, dễ lấy, tránh ánh nắng trực tiếp, nguồn nhiệt cao. Đảm bảo bình không bị va đập, rung lắc mạnh.
- Vì sao bình CO2 không có đồng hồ đo áp như bình bột? Bình CO2 chứa khí hóa lỏng ở áp suất rất cao và ổn định ở nhiệt độ phòng. Áp suất này gần như không thay đổi cho đến khi khí gần cạn, do đó đồng hồ áp suất không phản ánh chính xác lượng khí còn lại. Phương pháp đáng tin cậy nhất để kiểm tra là cân bình.
- Làm thế nào để biết bình chữa cháy đã hết hạn sử dụng? Thông tin hạn sử dụng thường được ghi trên tem kiểm định hoặc nhãn dán của bình. Ngoài ra, có thể dựa vào ngày sản xuất (thường ghi trên đáy bình) và tuổi thọ trung bình của từng loại bình. Nên tham khảo nhà sản xuất hoặc đơn vị bảo dưỡng chuyên nghiệp để xác định chính xác thời gian thay thế.
Cách bảo quản bình chữa cháy bột và CO₂ đúng quy cách là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy cho mọi công trình. Mỗi loại bình có đặc điểm kỹ thuật riêng, vì vậy cần áp dụng phương pháp bảo quản phù hợp để thiết bị luôn sẵn sàng hoạt động hiệu quả. Theo hochiki-fire.com.vn bạn cần tuân thủ các quy định pháp luật khi bảo quản thiết bị này, thực hiện kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ, đồng thời lựa chọn đơn vị bảo trì uy tín là những bước quan trọng giúp duy trì tuổi thọ và hiệu suất của bình chữa cháy. Đầu tư thời gian và chi phí cho công tác này không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cách bảo vệ tính mạng và tài sản một cách thực tế và hiệu quả.